Betoz... betozkit oroimen zarrak,
nerengandik ez itzuri,
atozte berriz lagun elkarrak,
jardun zaitezte kantari;
ixkanbillezko jolasa gabe
osoro miñtsu nago ni,
nere biotz ta buruan jabe
aldi on bat izan bedi.
Zenbat atsegin, zenbat zorion,
zenbat egun alaigarri,
gaztetasunak ematen dion
lur ontan bizi danari.
Doatsutasun ibilkarria,
urbildu zaitez, etorri,
zure laztantxo leungarria
eman zaidazu gaur neri!
Bañan... autatzen zertako nabill
jolas aien oroimena
jolasa baldin bada gaur eziñ
neregandu litekena!
Zertako dabil leya sutuan
alperrik irudimena
arkitu nairik emen, munduan,
iritxi ez lezakena;
ez ote dakit, ai! zer dagoan
poz-bide oien urrena;
ez alda sartu nere gogoan
aspaldi bear zubena...?
Nagon mendaro, bakar-bidean
iruntsiko det minpena,
malko larriak ixuritzean
lasaituko zait barrena!
Ume zoroa nitzan orduan
ez negon alaitza gabe
gaur berriz penak nere barruan
eztena darabilkite.
Udazkeneko lore maitiak
galtzen diran bezelaxe
larperaturik orri guziak
aizeak banatu arte,
bizitz nastuen ego zakarrak,
il-tokira naramate,
ez dit gogoa betetzen parrak
lenago ziran ainbeste.
Jose,... Manttoni,... nere ondora,
kutun gaxoak, atozte,
emen... albotik ez jun iñora,
maite-maiteak zerate!
Ara seaska, urrean dago,
kulunpatu ninduena,
ori oztu dan baño lenago
aitu da nere kemena;
ain da laburra gure bizia
nola egun motz batena,
amets-aldi bat, autereztia,
ezertxo ez, uts azkena;
garbai darukat umoi ortatik
oyera pozez irtena,
ez det zori bat izan geroztik
len or pozkidaz nubena.
Ai nere ama, ama gaxoa,
ama zan maitetsuena,
seaskatxoan lo... lo... gozoa
ar-erazten ziradena!
Gogoan daukat nola ziraden
goizero egun sentian
ixil-ixillik erdu t'ematen
muxu bat ezpaiñ-tartian;
gogoratzen zait neri gabero
nola bere magalian
doi-doi gozoan geldi-geldiro
begiyak ixten zizkian;
etzait aztuko nola, gajua!
gaizkitu nitzan batian
egon zan oso miñeritua
negarrez aldamenian.
Ondo dakit nik iñor etzala,
iñor ez emen lurrian
ark aña maite nindunik ala
zorion bete-betian.
Gogoz arturik aren bularra,
eder, oparotsuena,
eman oi ziran amak indarra,
eman oi ziran gallena.
Ogei bat urte nitubenian
aldapa danik luzena
irrintz-oyuka lagun artian
igotzen nuben aurrena;
ogei kolpetan ebaitze nuan
aizkoraz pago zallena,
t'egintz oyegaz tontor goituan
ipiñi nuben izena.
Bañan arkaitz bat lenaz izanik,
mutill indartsu, lerdena...
orain ez naiz ni arkaitza, baizik
amildutako lurmena.
Loramendiko erpiñ goitiya:
etzaitut orain ikusten,
euri-lanbro ta odoi nagiya
besterik ez dezu jazten.
Zenbat bider nik ango tontorra,
zenbat bider det igo len,
zenbat alditan zure gandorra
ikusirik zerubaren
argitasunez inguratua
gaindu det ariñ, lenbailen
zeruratzeko itxumendua,...
alper-alperrik nebillen!:
irudi utsa nola zan berez
nere gaztetasunaren
ega zoroaz etzegon errez
nai nuben gauzik irixten.
Oyuka dator negu beltzaren
eraso bildurgarria,
oñazkarra ta tximist ondoren
turmoi-durunba t'aizia;
lañoa dakust mendi gañetan
t'elur-maindire txuria,
laister neroni berdintz orretan
egongo naiz eztalia...
Gaxo darukat, illa biotza,
kopeta izerdiz bustia,
lur-tarra naiz, ta zerabe otza
lurreko sortze guzia.
Ene gogoa...! nora zoazkit
zer det ikusten ordia?
ezurruts-utsak iduri zaizkit
lizarra, pago t'urkia!...
* * *
Atoz neregan Joxe maitia,
atozkit... atoz, Manttoni,
atozte biyak nere bizia
aitu baño len muxu bi
azken-aldiyaz gaur ematera!
atoz, Jose, zu lenbizi,
urbildu zaitez aldamenera...
orlaxen... eultzi, bai... tori!
Orain atoz zu, lore zimela,
atoz laztandutzera ni
gogoa nunbait... an goi aldera
dijoakiot itzuri...
Jaso zaidazu kontuz burua,
idiki leyatill ori,
eguzkiyaren argingurua
arratsa nola dan aurki
Soramendiko bizkar gañetik
nai nuke sartzen ikusi...
* * *
O zer illunde laiotza bean,
zer gereitsu dan ageri!,
antxe bakarrik, mendi gañean...
an dago zerbait uztargi.
Eguzki arek agur egin du,
illunabarra da sarri,
iltzera noa... Manttoni... eldu!,
otza datorkiot eri.
Atoz berriro, atoz nigana
eman deiogun alkarri
laztan luze ta muxutxo bana...
atoz berriro... Man...tto...n...i!