Zorionik ez, kezketan beti
negarrez ama trixtia;
indar aundiko seme galantak
–a, zer gudari-taldia!–
etxetik... nora! irten dira ta
bilusik dago etxia.
Nabaitu nayaz bere semeak
daramakiten bidia
Ieyatillatik... urruti dauka
begirakuna josia.
Gero... malkoen lauso beroaz
illundu zaio guzia!
Inguru soilla, mutil koxkor bat
oraindik oso gaztia
ama gaxuak besarkatzen du
esanaz: «nere semia,
zure anayak irten dira ta
erregu zazu maitia!».
Baña umeak bere aditza
nolabait ere ordia
ezdaukat ori esagutzeko
arena bezin argia,
«amatxo, –diyo– gose nago-ta
ekarri bezait ogia!».
Lenaztik etzan egon beñere
baserri ain arlotia,
etziran iñoiz labur arkitu
ormai eta sukaldia;
arto-zati bat beste gauzik ez
orain malkotan bustia!
Gogor jausi da negu beltzaren
eraso zatilaria
bere listorraz sumiñdutzera
biotz barrengo zauria.
Nork ez negartu bakar gaxoen
izaro kupigarria!
Lagatz gañeko kear-zulotik
txistuka dator aizia,
t'onek an iñoiz arrotzen duan
auts-peko txingar bizia
baño bizi ta sumiñago da
amaren malko larria.
Geroztik ez da beñere jardun
bord'inguruko txoria
tantai gañetik pozez agurtzen
len bezela goiz-argia...
Ekaitz alditan nayago du ark
zuaitza baño larpia!
Ergal maitien jabe dabiltz or
otzikara ta gosia
gero ta geigo miñeriturik
alargun doakabia.
Eskerrak emen utsik ez dagon
iñoren borondatia.
Gajuak orla igar'ondoren
negarrez urte luzia
gau t'egun antxe bakar-bakarrik
laztanduz batak bestia
azkenerako noizbait badator
zerbaiten albiristia...
Mendi tartian ezkutatzera
dijoala eguzkia
seme bakar bat amarengana
egiñaz pauso geldia
goiberaturik or etorri da
urrundu zana zutia.
Alper-alperrik amak dagio
beste anayen galdia;
il ziran!... t'orain oni bakarrik
etsaien jazarraldia
azkendu garaiz iritxi zaio
etxeratzeko zoria.
Nola bada zerk poztu lezake
oien biotz barrunbia;
zeñek erazi ama semien
ezpañetara irria?
O zer astuna beroiek orla
daramaten gurutzia!
Agintariak: etzazutela
beartu geigo erria,
maite zazute ziñez ta benaz
txiro dan maitagarria!
Arren! odolez ez bei orbandu
euskeldunen jatorria!